انواع سیستم تعلیق خودرو
سیستم تعلیق خودرو
این سیستم در واقع باعث میشود نوسانات حاصل از حرکت خودرو برروی سطوح ناهموار به جِرم معلق که شامل اتاق، شاسی، متعلقات وسرنشینان وارد نشود.
سیستم فنر بندی در حقیقت بخشی از شاسی آن است و به نوعی با تمامی اجزای زیرین خودرو در ارتباط است. یک سیستم تعلیق خوب علاوه بر اینکه راحتی و آرامش را برای سرنشینان به همراه می آورد به پایداری خودرو در جاده هم کمک بسیاری می کندو در چسبندگی و تعادل آن نقش مهمی دارد. اگر خودرو هایی مانند پورشه باکستر، موستانگ، دوج چلنجر در جاده هندلینگ و چسبندگی فوق العاده ای دارند یکی از دلایل آن داشتن سیستم فنر بندی پیشرفته آنهاست.
وظیفه سیستم های تعلیق خودرو
سیستم تعلیق خودرو به طور کلی دو وظیفهٔ مهم را برعهده دارد، یکی کیفیت سواری دادن و دیگری قابلیت هدایت و کنترل، که این دو مرتباً در تضاد با یکدیگرند.
اما اگر بخواهیم به صورت کاملا جزئی وطایف اصلی این سیستم را بررسی کنیم باید بگوییم که وظایف آن عبارت است از:
- تحمل وزن خودرو
- جذب ضربات وارده و تبدیل آن ها به ارتعاش
- حفظ هندسه سیستم فرمان و موقعیت چرخ ها
- افزایش قابلیت فرمان پذیری خودرو
- افزایش میزان پایداری خودرو
- حفظ تماس چرخ ها با سطح جاده
اجزای سیستم های تعلیق خودرو
سیستم های تعلیق خودرو با توجه به وظایفی که در بخش قبلی به آن ها اشاره شد، ساختار و طراحی مخصوص به خود را دارد.
ساختار آن بسیار پیچیده بوده و با توجه به روند به پیشرفت علم و تکنولوژی در آینده به احتمال زیاد پیچیده تر هم می شود.
با توضیحات داده شده اجزای سیستم تعلیق خودرو عبارت است از:
- فنر
- کمک فنر
- سیبک
- بوش
- طبق
- میل تعادل ( میل موجگیر)
- استرات (Strut)
انواع سیستم های تعلیقی خودرو
سیستمهای تعلیق در عقب و جلوی خودرو قرار میگیرند و هنگام بیان خصوصیات فنی خودرو از نوع سیستم تعلیق عقب و جلوی آن به صورت جداگانه یاد میشود. انواع سیستم تعلیق نیز، به دو دسته کلی تقسیم میشوند که این دستهها خود انواع متفاوتی را شامل میشوند.
دو دسته کلی شامل سیستمهای تعلیق مستقل و وابسته یا یکپارچه هستند.
در سیستمهای وابسته، چرخهای متصل به یک محور(اکسل) به هم وابستهاند و با حرکت هریک، دیگری نیز حرکت میکند.
اما در سیستم تعلیق مستقل، چرخهای مرتبط با هر محور(اکسل) مستقل از دیگری فعالیت دارد. دسته بندی دیگری نیز برای سیستمهای تعلیق در نظر گرفته میشود با عنوان سیستمهای محرک و غیر محرک. اکنون به برخی از سیستمهای تعلیق اشاره میکنیم. البته تنوع سیستمهای تعلیق، گستردهتر است اما موارد ذکر شده، از معروفترین، پرکاربردترین و بعضا مدرنترین آنها هستند.
۱. سیستمهای تعلیق مستقل
– مکفرسون:
این سیستم که توسط مهندسی به همین نام ابداع شد، در خودروهای زیادی به خصوص تولیدات اروپایی به کار میرود.
همچنین مکفرسون تنها در خودروهای دیفرانسیل جلو کاربرد دارد. میله موجگیر در سیستم مکفرسون استفاده میشود و بخش اصلی آن نیز استارت است.
مکفرسون به دلیل حذف طبقها و اتصال سیستم تعلیق به شاسی توسط استارت، برای خودروهایی که فضای کافی برای جزئیات سیستم تعلیق ندارند بسیار مناسب است.
سیستم مکفرسون معمولا نرمی و راحتی حرکت را به خوبی تامین میکند و از مزایای آن ارزان و سبک بودنش است. مکفرسون را میتوان در محور عقب و جلوی یک خودرو همزمان به کار برد.
سیستم تعلیق خودرو – مکفرسون
– دوجناغی(جناغی دوبل):
این سیستم از دو طبق جناقی A شکل تشکیل شده است که موازی هم و با فاصله عمودی قرار میگیرند.
طبقها که در بالا و پایین مرکز چرخها کار گذاشته میشوند در میان خود یک فنر لول را به همراه کمک فنر درونش، جای دادهاند.
اما این فنر لول و کمکفنر میانش استارت محسوب نمیشوند چرا که وظیفه اتصال سیستم تعلیق و شاسی را به عهده ندارند.
طبقها در قسمت قاعده از طریق محورهایی به شاسی وصل میشوند و در قسمت راس به وسیله سیبک به چرخها متصل هستند.
فنر لول نیز توسط یک میل رابط به طبق وصل است.
در گذشته طبقهای جناغی این سیستم را هم اندازه طراحی میکردند اما اکنون طبق بالایی کمی کوچکتر ساخته میشود که ایمنی حرکت در پیچها را افزایش میدهد. سیستم تعلیق دو جناغی در محور جلوی بسیاری خودروهای اسپرت و مسابقهای استفاده میشود.
محور نگهدارنده:
این سیستم که بین تعمیرکاران به اهرم دوشاخهای معروف است و از دو اهرم طولی تشکلی میشود.
یک سر این اهرمها به مرکز چرخ (اهرم چرخ) و سر دیگرش به شاسی وصل است.
در این سیستم از فنر لول استفاده میشود و دو نوع دو شاخه ساده و دو شاخه خم شونده دارد.
در دو شاخه ساده، چرخها تنها حرکت عمودی دارند و در پیچها زاویه نمیگیرند. بنابراین کنترل خودرو در مسیرهای مارپیچ تقریبا غیر ممکن میشود و ایمنی خودرو به شدت کاهش مییابد.
چنین سیستمی را در فولکس واگن بیتل شاهد بودیم اما اکنون کاملا منسوخ شده است.
در نوع دوشاخه خم شونده، چرخها غیر از حرکت عمودی، چرخش نود درجه هم دارند. بنابراین نقطه واژگونی خودرو پایین آمده و ایمنی آن افزایش مییابد.
البته استفاده از این سیستم هم امروزه چندان مرسوم نیست.
طبقدار عرضی:
این سیستم مانند سیستم دو جناغی از دو طبق A شکل تشکیل شده است اما فنر لول جای خود را در آن به فنر برگی داده است. فنر برگی بین طبقهای پایینی و روی محور عرضی بین چرخها قرار میگیرد. این سیستم در خودروهای زیادی مشاهده نمیشود و شورلت کوروت از معدود تولیدات با این سیستم تعلیق هستند.
۲. سیستمهای تعلیق وابسته
– اکسل (محور) صلب:
در این سیستم، چرخهای روی یک محور توسط یک میله افقی به هم متصل میشوند و فنرها که ممکن است فنر لول یا فنر تخت باشند و به صورت مستقیم به شاسی متصل هستند، روی این میله سوار میشوند. البته اگر فنرها لول باشند، بازوهای کنترلی برای حمایت از آنها به کار میروند.
محور (اکسل) تیر شکل:
این سیستم نمونه بهینهسازی شده اکسل صلب است. به این ترتیب که دو میله از وسط محور بین چرخها به شکل مورب به چرخها مرتبط میشوند تا کنترل حرکات جانبی را تا حد امکان بالا ببرند.
چهار میل:
این سیستم که خود دو دسته قطری و مثلثی دارد، شامل ۴ میله میشود که به شاسی و بدنه در زوایای مختلف وصل هستند. این میلهها کنترل مرکزیت محورها و در نتیجه توزیع وزن را به عهده دارند.
ددیون:
این سیستم از ترکیب محور نگهدارنده و محور صلب حاصل میشود و به دلیل پیچیدگیهای زیاد و عملکرد ضعیف از رده خارج شده است.
۳. سیستمهای تعلیق نوین
سیستمهایی که پیشتر ذکر شد، بعضا به ندرت استفاده میشوند و یا به طور کلی دیگر استفاده نمیشوند.
البته برخی مانند مکفرسون و دوجناغی همچنان مرسوم هستند. در کنار این سیستمهای سنتی و کلاسیک، سیستمهای تعلیق مدرن و ویژه خودروسازان مختلف نیز وجود دارند.
معروفترین آنها را به طور خلاصه بررسی میکنیم.
چند اتصاله:
هر سیستم تعلیق مستقلی که دارای بیش از دو طبق باشد را چند اتصاله مینامند. مرسدس بنز مبتکر این سیستم شناخته میشود. سیستم تعلیق چند اتصاله که بهترین سیستم تعلیق خودرو مورد استفاده تا امروز است، مشتق از سیستم دو جناغی است. اما جناغها در این سیستم به هم متصل نیستند و به صورت مستقل از هم تنظیمات سیستم تعلیق را بر عهده دارند. از این سیستم در خودروهای فرمول یک بسیار استفاده میشود.
سیستم هیدرولیکی (هیدروپنوماتیک):
این سیستم را اولین بار سیتروئن به کار گرفت اما اکنون بیشتر در خودروهای سنگین و نظامی کاربرد دارد. این سیستم که به یک پردازنده مرکزی مجهز است، از سیلندری حاوی روغن تشکیل شده است. سوپاپ الکتریکی متصل به پردازنده مرکزی، میزان و فشار روغن درون سیلندرها را که مشخص کننده ارتفاع و و سختی سیستم تعلیق است، تنظیم میکند.
سیستم تعلیق بادی:
این سیستم کاملا شبیه سیستم هیدرولیکی عمل میکند با این تفاوت که گاز جایگزین روغن در سیلندرها میشود.
به همین ترتیب کمپرسور هوا به جای پمپ روغن به کار میرود و پردازنده به این کمپرسور متصل است. این سیستم در خودروهای شاسی بلند چهارچرخ متحرک و آفرودی بسیار کاربرد دارد.
سیستم الکترو مغناطیسی:
در این سیستم، سیلندرها از روغنی حاوی تکههای ریز آهن پر میشوند و درون پیستون نیز یک هسته متشکل از مواد حساس به مغناطیس قرار دارد.
پردازنده مرکزی در این سیستم جریان مغناطیسی را از هسته عبور میدهد و شدت آن را تنظیم میکند.
هرچه شدت این میدان بیشتر باشد، سیستم سفتتر میشود و بالعکس. سیستم الکترومغناطیسی در خودروهای اسپرت کارایی بیشتری دارند و مزیت آنها پاسخ سریعشان به ارتعاشات خودرو است.
استهلاک و نگهداری از سیستم تعلیق
به طور کلی، چند نشانه در خودرو میتواند خبر از خرابی سیستم تعلیق خودرو بدهد.
وجود روغن روی کمک فنرها و بوشها، صدای زیاد قطعات و کوبش بیش از حد خودرو هنگام عبور از سطوح ناهموار، از علائم ثابت نقص عملکرد سیستم تعلیق هستند. طول عمر سیستم فنربندی بسته به مسیرهای رانندگی دارد و کیفیت قطعات، اما برای افزایش طول عمر این سیستم بهتر است سرویسهای دورهای آنها به ازای پیمایش هر ۶۰هزار کیلومتر صورت گیرد.
بدون نظر